Wielu właścicieli kotów może nie zdawać sobie sprawy, że łzy płynące z oczu ich pupila rzadko są związane z smutkiem. Znacznie bardziej realistyczną przyczyną intensywnego łzawienia u zwierząt są różne choroby oczu i otaczających tkanek, takie jak uveitis. Choroba ta objawia się nie tylko łzawieniem, ale także innymi nieprzyjemnymi symptomami, takimi jak zmiana koloru tęczówki, światłowstręt, utrata wzroku i inne.
W artykule omówimy budowę naczyniówki oka, co dokładnie ulega zapaleniu w przypadku uveitis, jakie są przyczyny tej choroby, jak przebiega diagnostyka oraz jakie są schematy leczenia, a także jak można zapobiegać tej patologii.
Co to jest uveitis u kotów?
Uveitis to zapalenie środkowej warstwy oka – układu naczyniowego, który obejmuje tęczówkę, ciało rzęskowe oraz naczyniówkę. Stan ten może wystąpić na tle chorób zakaźnych, urazów, nowotworów i innych przyczyn, ale najczęściej u kotów jest wywoływany przez wirusy białaczki i wirusa niedoboru immunologicznego, a także wirusowy zapalenie otrzewnej.
W zależności od tego, która część środkowej warstwy ulega zapaleniu, wyróżniamy uveitis przedni, tylny i mieszany. Często występuje również ostra i przewlekła postać choroby. Typowe objawy to intensywne łzawienie, zaczerwienienie i mętność oczu, mały rozmiar źrenicy nawet w ciemności, światłowstręt oraz zmiana koloru tęczówki.
Przyczyny uveitis
U kotów uveitis rzadko występuje jako samodzielna choroba; zazwyczaj jest wynikiem innej dolegliwości. Do zapalenia naczyniówki mogą prowadzić różne stany, ale najczęściej są to:
- Wirusy: Najczęstsza przyczyna uveitis u kotów, głównie wirusy białaczki i wirusa niedoboru immunologicznego, a także wirusowy zapalenie otrzewnej.
- Bakterie: Takie stany jak sepsa mogą prowadzić do zapalenia naczyniówki, a także lokalne wnikanie bakterii do tkanek oka.
- Inne mikroorganizmy i pasożyty: Infekcje grzybicze, pierwotniakowe i robacze mogą powodować uszkodzenia oczu, ale są znacznie rzadsze.
- Urazy: Kontuzje i penetracyjne rany gałki ocznej mogą wpływać na cały organ i często prowadzą do zapalenia tkanek oka.
- Choroby oczu: Katarakta, luksacja soczewki i owrzodzenie rogówki często komplikują się uveitis.
- Nowotwory: Nowotwory, które powstały w tkankach oka lub przeniknęły z innych miejsc, mogą powodować zapalenie naczyniówki.
Objawy uveitis u kotów
Objawy uveitis są dość specyficzne, a doświadczony weterynarz może już na podstawie badania podejrzewać zapalenie naczyniówki. Do objawów uveitis należą:
- Obfite łzawienie, ślady łez;
- Ból, próby drapania lub pocierania oka;
- Wąski źrenica;
- Zmiana koloru tęczówki, zaczerwienienie;
- Zgrubienie i zaczerwienienie naczyń;
- Światłowstręt;
- Stałe zamykanie powiek – blefarospazm;
- Mętność przezroczystej części oka, pojawienie się mętnych „chmur”, krwi i skrzepów.
Diagnostyka
Najlepszą diagnostykę chorób oczu może przeprowadzić tylko lekarz dysponujący specjalistycznym sprzętem. W celu zdiagnozowania uveitis u kotów może być konieczne nie tylko badanie, ale także dodatkowe badania, takie jak oftalmoskopia, tonometria oka, ultrasonografia i inne metody oceny stanu tkanek oka.
Oprócz wykrywania zmian w oku, ważne jest również ustalenie ich przyczyn. Aby ocenić stan organizmu pacjenta, lekarz może zlecić ogólne i biochemiczne badania krwi oraz inne testy diagnostyczne, w zależności od podejrzewanych chorób. Często kotom z objawami uveitis zaleca się różne testy na infekcje wirusowe i inne, a czasami lekarz może potrzebować cytologii zmienionych tkanek oka, aby ocenić obecność procesu nowotworowego lub namnażania mikroorganizmów.
Leczenie uveitis u kotów
Leczenie uveitis obejmuje dwie główne strategie. Pierwsza z nich ma na celu usunięcie przyczyn, na przykład leczenie stanów infekcyjnych lub innych patologii. W tym celu mogą być potrzebne antybiotyki, leki przeciwgrzybicze i przeciwpasożytnicze, kroplówki oraz inne leki, w zależności od stanu zdrowia zwierzęcia i funkcjonowania jego narządów wewnętrznych. Druga strategia leczenia koncentruje się na bezpośrednim działaniu na tkanki oka i naczyniówkę.
Najczęściej leczenie uveitis u kotów polega na stosowaniu kropli i żeli, w tym:
- 1% roztwór atropiny, który jest niezbędny do rozszerzenia źrenicy i zmniejszenia dyskomfortu u pacjenta, stosowany w postaci kropli do oczu.
- Zawiesiny do oczu z prednizolonem lub deksametazonem, które skutecznie eliminują stan zapalny, ale mogą znacznie komplikować infekcje i owrzodzenia, dlatego powinny być stosowane tylko po dokładnym badaniu.
- Krople do oczu z niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi, takimi jak Indocollyr, Broxinaq i Nepafenak, które pomagają w eliminacji stanu zapalnego i bólu.
- Krople Cosopt, Betoptic lub Dorzopt mogą być przepisane, jeśli lekarz podejrzewa ryzyko rozwoju takiego powikłania jak jaskra uvealna.
W zależności od stanu oczu zwierzęcia i całego organizmu, obecności innych chorób, lekarz może zastąpić leki miejscowe systemowymi (w postaci zastrzyków) oraz dodawać inne leki.
Jak ocenić, że leczenie przynosi efekty?
Dla właścicieli kluczowym momentem w skutecznym leczeniu uveitis jest osłabienie lub ustąpienie bólu u kota, a także zmniejszenie innych nieprzyjemnych odczuć. Jeśli leczenie rzeczywiście przynosi efekty, można zauważyć poprawę nastroju, apetytu i ogólnego samopoczucia pupila.
Jednak nawet przy wyraźnych oznakach poprawy nie należy pomijać planowych wizyt u weterynarza. Lekarz ocenia nie tylko ogólne objawy choroby, ale także mierzy ciśnienie wewnątrzgałkowe, bada tkanki oka i ocenia ryzyko rozwoju powikłań.
Cechy uveitis u kociąt
W przeważającej większości przypadków uveitis u kociąt jest wywoływane przez infekcje wirusowe i wymaga szybkiej diagnozy. Schemat leczenia młodych pupili rzadko różni się od leczenia dorosłych kotów, jednak weterynarze starają się unikać stosowania hormonalnych i niesteroidowych leków przeciwzapalnych u bardzo małych pacjentów. Ważne jest, aby w przypadku kociąt szczególną uwagę zwrócić na odpowiednie podejście oraz schemat żywienia i pielęgnacji.
Okres rekonwalescencji i opieka nad zwierzęciem
W czasie leczenia lekarz zazwyczaj zaleca noszenie ochronnego kołnierza, aby zapobiec samookaleczeniu. Domowa opieka nad zwierzęciem obejmuje codzienne zakraplanie kropli do oczu zgodnie z zaleceniami lekarza oraz wykonywanie innych zaleceń.
W okresie leczenia i rekonwalescencji należy zrezygnować z niekontrolowanego wyprowadzania kota na zewnątrz, nawet jeśli zwierzę jest przyzwyczajone do takiego stylu życia. Dodatkowo, warto ograniczyć kontakt z innymi zwierzętami, aby uniknąć aktywnych zabaw, które mogą prowadzić do urazów. Ułatwienie bólu i zmniejszenie dyskomfortu można osiągnąć poprzez stworzenie strefy odpoczynku w ciemnym miejscu.
Powikłania
Do typowych powikłań uveitis u kotów można zaliczyć:
- Zmniejszenie (fizjologiczne) gałki ocznej.
- Wtórna jaskra uvealna.
- Wypukłość tęczówki.
- Wewnątrzgałkowe zrosty.
- Odwarstwienie siatkówki.
- Katarakta.
- Luksacja soczewki.
- Atrofia tęczówki.
Te poważne stany mogą prowadzić do znacznego dyskomfortu u zwierząt, a niektóre z nich mogą wymagać usunięcia oka. Dlatego tak ważna jest szybka diagnostyka i leczenie.
Prognoza choroby
Zazwyczaj prognozy są korzystne, ale tylko wtedy, gdy choroba zostanie wykryta we wczesnym etapie, zanim wystąpią nieodwracalne zmiany w strukturach oka. Kluczowe jest również, aby leczenie rozpoczęło się jak najszybciej. W przeciwnym razie prognozy mogą być niepewne lub niekorzystne, ponieważ często skutki uveitis prowadzą do usunięcia oka lub do znacznego pogorszenia wzroku u zwierzęcia. Dlatego tak ważne jest, aby właściciele niezwłocznie zgłaszali się do kliniki w przypadku jakichkolwiek problemów z oczami swojego pupila.
Profilaktyka problemów
Aby chronić koty przed uveitis i zapobiegać chorobom, które mogą wywołać zapalenie naczyniówki, należy podjąć następujące działania:
- Higiena i kontrola wirusów: Należy unikać rozprzestrzeniania się koronawirusa w populacji kotów, przestrzegając zasad higieny oraz unikając trzymania zwierząt w dużych grupach (więcej niż 3-5).
- Szczepienia: Szczepienie przeciwko białaczce jest niezbędne, szczególnie w rodzinach z dużą liczbą kotów lub w przypadku zwierząt, które mają tendencję do ucieczek lub samodzielnego wychodzenia na zewnątrz.
- Ograniczenie kontaktów: Aby zapobiec wirusowemu niedoborowi immunologicznemu, należy unikać kontaktów z chorymi kotami, w tym całkowicie zrezygnować z samodzielnego wychodzenia na zewnątrz, ponieważ wiele dzikich kotów jest nosicielami wirusów.
- Bezpieczne środowisko: Regularne przycinanie pazurów oraz organizacja bezpiecznego środowiska domowego mogą zmniejszyć ryzyko urazów i penetracyjnych ran oczu.
- Szybka reakcja: Operacyjne odwiedzanie weterynarza w przypadku jakichkolwiek skarg dotyczących stanu oczu zwierzęcia pozwala na wczesne wykrycie wielu patologii i rozpoczęcie leczenia.
Uveitis u kotów to poważna choroba, która wymaga szybkiej diagnozy i leczenia. Właściciele powinni być świadomi objawów i niezwłocznie reagować na wszelkie niepokojące zmiany w zachowaniu lub wyglądzie oczu swoich pupili. Dzięki odpowiedniej opiece i profilaktyce można znacznie zmniejszyć ryzyko wystąpienia tej patologii oraz zapewnić kotom zdrowe i szczęśliwe życie.
